حذف چهار صفر از پول ملی دغدغه اصلی اقتصاد ایران نیست

به گزارش راهبرد معاصر؛ مجلس شورای اسلامی به کلیات لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی کشور رای موافق داد. این لایحه با یک ماده واحده و 5 تبصره با حذف چهار صفر از پول ملی، اصلاح پول کشور در مبادلات را محور قرار داده است. بنابراین لایحه، واحد پول ایران " تومان " می شود. حذف چهار صفر از پول ملی در دوره گذار سه ساله انجام می گیرد. تصویب این لایحه  با حاشیه هایی مواجه بوده برخی آن را روند مطلوب و مورد نیاز امروز اقتصاد و برخی از کارشناسان آن را مغایر با اولویت های مدیریتی اقتصاد کشور عنوان کرده اند با این رویکرد که حذف پول ملی دغدغه فعلی اقتصاد ما نیست. کامران ندری اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق در گفت و گو با ما نظر خود را درباره این طرح اینگونه عنوان کرده است.

گمانه زنی درباره هدف دولت از حذف چهار صفر از پول ملی افزایش یافته است، آیا حذف چهار صفر و تبدیل ریال به تومان می تواند تاثیر مشهودی بر کاهش تورم به جا بگذارد؟

حذف چهار صفر از پول ملی چندین بار تا کنون از سوی دولت عنوان شده است اما این بار طرح مذکور به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. علی رغم آنکه تصور می شود که حذف چهار صفر از پول ملی می تواند بر روی تورم تاثیر بگذارد و موجب کاهش بار تورمی کنونی بر اقتصاد و معیشت کشور شود اما این مساله کمترین تاثیری بر نرخ تورم ندارد و در کوتاه مدت و بلند مدت نمی تواند تغییری در نرخ تورم از نوع کاهشی آن برای تامین معیشت مردم ایجاد کند.

غیر از عدم تاثیر گذاری بر کاهش نرخ  تورم آیا تبدیل ریال به تومان موجب تغییر در متغیرهای اقتصادی به نفع رشد اقتصادی و کاهش رکود در اقتصاد می شود؟

حذف چهار صفر از پول ملی به هیچ وجه موجب رشد اقتصادی و تغییر متغیرها به نفع اقتصاد کشور نمی شود. تنها اثر حذف چهار صفر تسهیل در امور اداری و روان سازی حساب ها و تراز نامه های بانکی و بنگاه های اقتصادی است.  حذف چهار صفر از پول ملی از لحاظ آسان سازی معاملات در بازار بورس و سایر بازارها که پول های بزرگی در آن ها رد و بدل می شود حائز اهمیت است اما به لحاظ  اقتصادی تفاوتی در روند اقتصادی کشور ایجاد نمی کند. از سوی دیگر خو گرفتن مردم با واحد پولی جدید قطعا زمان بر خواهد بود اما طرح، تصمیمی نیست که با ایجاد پویایی در اقتصاد منجر به فعل و انفعالاتی شود که تاثیرات مثبت آن در کوتاه مدت یا بلند مدت روند اقتصادی را به سمت مثبت شدن تغییر دهد.

برخی از کارشناسان معتقد هستند حذف چهار صفر از پول ملی هزینه زاست آیا این نظریه را قبول دارید؟

قطعا هزینه هایی در اقتصاد ایجاد می کند اما با توجه به موضوع عدم نگهداری مطلوب اسکناس که این مساله بارها و بارها به مردم گفته شده که درست نگاه داشتن اسکناس منجر به افزایش عمر آن و عدم چاپ و فشار مالی دولت از محل چاپ دوباره اسکناس می شود، اسکناس هایی که در دست مردم قرار دارد هر ساله یا دو سال یک بار با پول های جدید تعویض می شوند. به عبارتی حتی اگر چهار صفر عنوان شده از پول ملی حذف نشود هر سال بخش  قابل ملاحظه ای از پول در گردش یا پول های کهنه تعویض و از رده خارج می شود تا پول های جدید جایگزین آن  شود . این  موضوع به صورت روتین هر ساله توسط بانک مرکزی انجام می شود از این رو هزینه چندانی بیش از هزینه های همیشگی به اقتصاد وارد نمی کند، در ضمن این که حذف چهار صفر از پول ملی در سه سال آینده انجام می شود بنابراین هزینه چندانی به دولت و درنهایت به اقتصاد کشور تحمیل نمی شود.

عدم تغییر در روند اقتصادی کشور با حذف چهار صفر از پول ملی مورد تایید همه کارشناسان است، اگر به لحاظ عملی تاثیری در روند اقتصادی ندارد از چه منظری می توان این موضوع را توجیه کرد؟

نیازی به توجیه ندارد چون همه می دانند که نه باعث کاهش نرخ تورم می شود و نه رشد اقتصادی کشور را سرعت می بخشد. حذف چهار صفر از پول ملی مانند این مثال است که شما به این بهانه که نام فرزندتان زیبا نیست، بخواهی آن را تغییر دهی! در واقع اصلاح فقط اسمی صورت گرفته نه واقعی و به نفع روند رو به رشد اقتصادی نیست .

آیا فضای کنونی اقتصاد مهیای این مساله است؟

قطعا دولت در زمینه اقتصادی با مشکلات جدی تری از حذف چهار صفر از پول ملی رو به رواست. با اینکه براین  موضوع تاکید می کنم که تبدیل ریال به تومان چندان هزینه ای بر کشور تحمیل نمی کند اما اگر این موضوع به زمان دیگری هم موکول می شد هیچ تفاوتی نداشت، بهتر بود دولت و مجلس اولویت های اقتصادی را برای بررسی و تصویب و تعقیب و مدیریت مطلوب در دستور کار قرار دهند، اولویت هایی که بخش های مهمی از زندگی مردم و تولید و کار و اشتغال را تحت تاثیر خود قرار داده است. حذف چهار صفر از پول ملی در لیست هیچ یک از اولویت های کنونی و مهم اقتصادی کشور نیست.

حذف چهار صفر از  پول ملی آیا در روند سرمایه گذاری در بازار بورس تغییری ایجاد می کند؟

نه با توجه به اینکه نرخ تورم همچنان ثابت است منجر به ایجاد تغییری دراین بازار نمی شود. سود بانکی هم که به 15 درصد کاهش یافته است و بر هدایت نقدینگی به بازار بورس موثر بوده نیز ربطی به حذف چهار صفر از پول ملی ندارد و این مسائل را تحت تاثیر قرار نمی دهد. هنگامی که تورم بالا داریم و نرخ سود پایین است قریب به اتفاق سرمایه داران برای سرمایه گذاری به سمت بازار بورس متمایل می شوند، تنها حسن حذف این صفرها در بازار بورس این است که مثلا بعد از این تغییر عدد هزار میلیادرد تومان فعلی با واحد جدید پول تبدیل به یک میلیارد تومان می شود، همین!

آیا حذف چهار صفر از پول ملی می تواند منجر به کاهش درآمدهای صادراتی شود؟  

خیر به هیچ وجه در کاهش درآمدهای ارزی تاثیری ندارد چرا که تغییر اسمی است. حذف چهار صفر از پول ملی از این جهت می تواند منفعت داشته باشد، به دلیل این که ارزش ذاتی سکه های از رده خارج شده از ارزش اسمی آن ها بیشتر است برای دولت صرف می کند که مثلا سکه پانصد تومانی را پانصد تومان بخرد، ذوب کند و به دو برابر قیمت بفروشد. حذف چهار صفر از این جهت تا حدی خوب است، چرا که بانک مرکزی می تواند سکه ضرب کند، وقتی سکه ضرب شود هزینه های چاپ اسکناس کمتر می شود.

آیا این مساله می تواند در داد و ستد الکترونیکی پول تاثیر بگذارد؟

در حال حاضر نحوه داد و ستدهای مالی نسبت به چند سال گذشته بسیار تغییر کرده است، یعنی در دنیای امروز کمتر کسی از پول نقد و اسکناس استفاده می کند. بنابراین این مساله در داد و ستدهای الکترونیکی مالی نمی تواند هیچ تاثیری بگذارد.

آیا انتقادی بر تمرکز دولت براین طرح در شرایط کنونی اقتصاد کشور دارید؟

بنده معتقدم با داشتن این همه مشکل اقتصادی حذف چهار صفر ضرورتی نداشت. دولتی چنین طرحی را در دستور کار قرار می دهد که وقت و انرژی کافی برای تحقق و پیگیری این طرح را داشته باشد، یا درست تر بگویم دولتی به این امر مبادرت می کند که پیش از حذف چهار صفر از پول ملی خود مشکلات و معضلات دیگر اقتصادی کشور را حذف کرده باشد! الان ما می توانیم بگوییم که معلوم است دولتمردان در اقتصاد کشور مشکل دیگری نمی بینند که به فکر حذف چهار صفر از پول ملی افتاده اند! در حالی که انتظار می رود مسوولین بانک مرکزی وقت و انرژی خود را برای حل مشکلات یا معضلات مهمتری مثل تورم یا رکود و بیکاری و جهش تولید به کار بگیرند.